Eergisteren publiceerde ik een groot verhaal over de geldstromen die vliegverkeer op Schiphol mogelijk maken. De korte versie: Schiphol verliest geld op de vliegtuigen, en maakt dat goed met winst op kantoorruimte en parkeerplaatsen. De grote profiteur is KLM, de verliezers zijn Nederlandse reizigers en belastingbetalers.
Ik vind dit een belangrijk verhaal. We zitten middenin een klimaat- en stikstofcrisis. Het is volgens mij dus belangrijk om in kaart te brengen wie er van ons luchtvaartbeleid profiteert (en wie niet).
Daarom hebben we bij Follow the Money alles op alles gezet om dit verhaal zo goed mogelijk te vertellen. Je kan het in ongeveer 10 minuten lezen, in 20 minuten beluisteren of in 3 minuten bekijken. Onze Rinus Bot heeft bij het verhaal een piekfijne uitlegvideo gemaakt. (Klik en gij zult vinden.)
Ik werd het afgelopen weekend gebombardeerd met reacties. Veel mensen vonden het een verhelderend verhaal, waarvoor dank. Critici waren er ook. De meest gehoorde kritiek: Schiphol en KLM zouden een boel werkgelegenheid creëren, wat de inrichting van de geldstromen (Nederlandse reizigers betalen voor overstappers) zou verantwoorden.
Toen ik het artikel schreef, heb ik hierover veel nagedacht. Ik heb dus een weerwoord – al geef ik meteen toe dat ik er nog niet helemaal uit ben. Ten eerste vraag ik me af wát voor werkgelegenheid er nu eigenlijk precies gecreëerd wordt. Zijn dat banen waar in Nederland ook echt behoefte aan is? Worden die banen bijvoorbeeld ingevuld door Nederlanders die anders werkloos thuis zouden zitten? Ik heb heb hier wel eens over gesproken met econoom Walter Manshanden en hij suggereert van niet.
Ten tweede zie ik dat er een boel Europese landen zijn met een behoorlijk succesvolle economie – maar zonder transferluchthaven. Zweden, Noorwegen, Finland, Zwitserland, Oostenrijk, België, Ierland… Zo essentieel lijkt een transferluchthaven dus niet te zijn, concludeer ik voorzichtig.
Ten derde vertrouw ik de cijfers waarmee gestrooid wordt niet helemaal. Volgens Schiphol is Schiphol goed voor ruim honderdduizend banen. Het Rotterdamse Havenbedrijf beweert goed te zijn voor 350.000 banen. De agrarische sector zegt goed te zijn voor bijna 600.000 banen. Klopt dit allemaal wel? Waarop is dit gebaseerd? Als ik dit allemaal optel kom ik langzaamaan op meer banen dan Nederlanders.
Ik heb daarover navraag gedaan bij Schiphol en het Havenbedrijf, maar kreeg nog geen reactie. Ik wil graag weten waarop deze cijfers zijn gebaseerd. Daarmee ik de komende tijd graag aan de slag. Als je tips hebt, dan hoor ik dat natuurlijk graag!