Je zou het niet zeggen, maar 17 miljoen varkens en runderen en 100 miljoen kippen in een piepklein landje waar we ook nog iets aan natuurbescherming willen doen: het combineert matig.
Laat ik even eerlijk zijn: over natuurbescherming weet ik weinig. Als klimaatjournalist houd ik me bezig met de uitstoot van broeikasgassen en de gevolgen daarvan op het wereldwijde klimaat. Over de uitstoot van stikstof, en de gevolgen daarvan op planten en dieren in natuurgebieden, weet ik veel minder. Ik heb ook niet 1 2 3 een mening over gras in plaats van heide op Nederlandse zandgronden vanwege een te hoge stikstofneerslag.
Wat ik wel weet is dat hier door experts in Europees verband duidelijke afspraken zijn gemaakt. Die bepalen dat in Natura2000-gebieden, waar Europese natuurbeschermingsregels gelden, vanwege kwetsbare planten en dieren niet te veel stikstof mag neerslaan. Als dat toch gebeurt, zoals in Nederland vanwege zijn e-nor-re-me veestapel, dan moet daar iets aan gedaan worden. En niet zomaar ‘iets’, het moet ‘iets’ zijn dat wetenschappelijk bewezen werkt.
Dat laatste is in Nederland niet het geval. Vorig jaar concludeerde Europa al dat de Nederlandse aanpak niet in lijn is met de afspraken. Afgelopen week oordeelde de hoogste Nederlandse bestuursrechter daarom dat de overheid tientallen milieuvergunningen onterecht heeft afgegeven. Honderden andere vergunningen wacht mogelijk hetzelfde lot.
Kijk, en dan komen we op een terrein waar ik wel wat meer verstand van heb. De uitstoot van stikstof gaat namelijk vaak gepaard met de uitstoot van broeikasgassen. Zo poepen koeien stikstofhoudende mest, en boeren ze het broeikasgas methaan uit. De bouw van de nieuwe Rotterdamse steenkoolcentrales, die in de top-10 van grootste CO2-emitters van Nederland staan, werd door natuurorganisaties jarenlang aangevochten, juist vanwege de stikstof die bij de verbranding vrijkomt.
De stikstofuitspraak van de bestuursrechter kan dus gigantische gevolgen hebben voor het Nederlandse klimaatbeleid. Met andere woorden: dit is een dossier om in de gaten te gaan houden. Om te beginnen raad ik je dit en dit verhaal uit Trouw aan.
(Overigens is er nog een ontsnappingsroute voor de vergunningverleners: als aangetoond kan worden dat er écht geen alternatief voorhanden is, dan mag een vergunning ondanks een toenemende stikstofuitstoot toch afgegeven worden. Die route zal ongetwijfeld hier en daar bewandeld gaan worden, maar het lijkt me sterk dat dit argument voor elke extra boerenstal, (snel)weg of fabriek gebruikt kan worden.)