Afgelopen week was misschien wel de bizarste klimaatweek in tijden. Op tal van terreinen waren ontwikkelingen zichtbaar, die normaalgesproken stuk voor stuk voorpaginanieuws zouden zijn. Het coronavirus dringt ze echter allemaal naar een kortje op pagina 4.

Toch wil ik ze niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Een samenvatting:

Boeren halen bakzeil
Je zou er bijna naar terugverlangen, boze boeren op het Malieveld die met een hooivork in de hand de eigen stikstofberekeningen presenteren en het RIVM voor leugenaars uitmaken. (Bijna, zei ik.)

Afgelopen week slikte het Mesdagfonds, dat de alternatieve stikstofberekening gemaakt had, zijn gal plotseling in: Die berekeningen van het RIVM hè…. waaruit dus zeg maar blijkt dat ehhh… boeren weetjewel… dat boeren dus zorgen voor best wel veel stikstofneerslag in natuurgebieden zeg maar… die ehhh…. ahum…. die kloppen dus gewoon. Woeps. Sorry voor de verwarring! Ok doei.

Het zal momenteel toch enigszins hectisch zijn bij het RIVM, maar niettemin vonden ze de rust voor deze onderkoelde reactie: ‘We hadden er nog een tekstbestandje bij gegeven waarin we uitlegden hoe de berekeningen uit te voeren’, zegt RIVM-stikstofonderzoeker Addo van Pul. Niettemin: ‘Het is prettig dat er nu geen discussie meer over is.’

Lelystad Airport is wéér uitgesteld
‘Apropos excellentie, vergeet u niet de opening van Lelystad Airport uit te stellen? Anders raken we achterop met uitstellen. Dan moet het in 2021 misschien drie keer’, zegt Anton Dingeman in Trouw (hands down de beste krantenstrip in Nederland). Ik moest lachen.

Afgelopen week werd bekend dat Lelystad Airport tot véél meer stikstofuitstoot zou leiden dan aanvankelijk werd beweerd. Tegenstanders van het vliegveld hebben van meet af aan geroepen dat de oorspronkelijke berekeningen niet deugen, en krijgen dus gelijk. Het gevolg is dat Lelystad Airport een natuurvergunning moet hebben – die het niet heeft. Niet veel later stelde de minister de opening van het vliegveld opnieuw uit, daarbij overigens verwijzend naar de coronacrisis en niet naar de ontbrekende vergunning.

Hiermee is de opening van Lelystad Airport over de verkiezingen heen getild. Een streep door het vliegveld behoort nu dus plotseling tot de politieke mogelijkheden. Alleen de VVD is immers nog uitgesproken voorstander, alle andere partijen lijken in meer of mindere mate tegen. Als het vliegveld tijdens de verkiezingscampagne enigszins een thema blijft, dan kan ik me zomaar voorstellen dat dit uitstel zal leiden tot definitieve afstel.

Steenkoolcentrales gaan (deels) uit
En toen viel deze bombshell: het kabinet onderhandelt met de drie grootste Nederlandse kolencentrales. De inzet: terugschroeven van de productie of zelfs sluiting.

Sommige mensen vinden iedere vorm van compensatie voor de centrales belachelijk. Ik legde eerder al uit waarom ik het met hen oneens ben: die kolencentrales kwamen er onder meer op verzoek van de Nederlandse overheid, dus een compensatie is logisch. Tegelijk is de 850 miljoen euro die Uniper eerder eiste behoorlijk overdreven.

Aan de andere kant wordt geroepen dat dit alleen maar leidt tot weglekeffecten en dat het verminderen van de kolenstroomproductie dus geen enkele zin heeft. Ook daarbij heb ik al eerder uitgelegd dat weglekeffecten een zwak argument zijn. Ze treden immers op naar landen die zelf ook een CO2-plafond kennen. Duitsland mag best een extra energiecentrale aanzetten omdat de Nederlandse kolenbakkies minder hard gaan draaien, maar dan zal het ergens anders een extra bezuiniging moeten inboeken.

Vanuit klimaatperspectief is het absoluut logisch om te stoppen met steenkool. Het terugdringen van CO2-uitstoot is extreem lastig, maar stoppen met steenkool verbranden om elektriciteit op te wekken is daarbij het laaghangende fruit. Hier zijn alternatieven voorhanden die geen (zon, wind, kernenergie) of minder (gas) CO2 uitstoten, en die allemaal bewezen op grote schaal inzetbaar zijn. Hoewel er van alle kanten kritiek zal komen, lijken deze onderhandelingen me dan ook verstandig.

De boeren geven hun ongelijk toe, Lelystad Airport gaat mogelijk definitief van de baan en de kolencentrales gaan deels uit. Had ik al gezegd dat het een bizarre klimaatweek was?