Ik ga het over biomassa hebben. De afgelopen week publiceerde het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een rapport. Hieruit zou blijken dat hout verbranden erger is voor het klimaat dan het verbranden van steenkool. Kranten en televisieprogramma’s doken er bovenop.

Hierbij werd een boel onzin de ether ingeslingerd. Deze nieuwsbrief wil ik graag gebruiken om acht onzinnigheden te benoemen.

  1. ‘Biomassa verbranden is slechter voor het klimaat dan het verbranden van steenkool.’ Dat is heel flauw. Het is al heel lang duidelijk dat in hout minder energie zit opgeslagen dan in steenkool of aardgas. Je moet dus meer hout dan fossiele brandstof verstoken voor de productie van een kWh. Het punt is nu juist dat een nieuwe boom de CO2 weer kan opslaan, terwijl er geen nieuw steenkool of aardgas ontstaat. Het verbranden van een boom kan dus circulair zijn – het verbranden van steenkool of aardgas is dat nooit.
  2. ‘Er worden complete bossen gekapt voor de biomassastook in Nederland.’ Overtuigend bewijs heb ik hier nog nooit van gezien. Ondertussen zeggen experts dat een boom verkopen aan een zagerij (waar er planken van worden gemaakt) meer geld oplevert dan wanneer je er brandhout van maakt. De stukken die verbrand worden, zijn dan de boomdelen waarvan geen planken gemaakt kunnen worden (takken, zaagsel of rot hout). Weliswaar voegt dit een verdienmodel toe aan het omhakken van bomen, maar het is te kort door de bocht om te beweren dat hele bomen de versnipperaar in gaan.
  3. ‘De luchtkwaliteit verslechtert enorm door biomassacentrales.’ Dit is natuurlijk waar: bij het verbranden van hout komen stoffen in de lucht die je liever niet inademt. Maar! Bij het verstoken van kolen en aardgas komen ook schadelijke stoffen vrij. Verkeer, industrie en landbouw maken de luchtkwaliteit ook slechter. Bovendien geldt bij de houtstook deze relatief simpele wetmatigheid: hoe kleiner de centrale, hoe groter de luchtverontreiniging. Dit omdat kleinere centrales inefficiënter zijn en minder filters installeren. Je mag je dus best zorgen maken om de houtstook in een biomassacentrale, maar je moet je dan nóg grotere zorgen maken om de 1,5 miljoen open haarden en houtkachels in Nederland.
  4. ‘Bij het verbranden van biomassa komt CO2 vrij, die niet wordt gerapporteerd.’ Dit is onjuist. Uit internationale afspraken volgt namelijk dat de CO2-uitstoot gerapporteerd wordt in het land waar de boom wordt gekapt. Als hout dus uit de VS of de Baltische staten komt, dan wordt de CO2-uitstoot daar geregistreerd.
  5. ‘Aan de andere kant van de wereld worden bossen gekapt om hier te verbranden.’ Biomassa zou allemaal uit verre buitenlanden komen, waardoor erg veel energie nodig is voor transport. Volgens het Platform Bio-Energie komt 77 procent van de biomassa die in Nederland verbrand wordt echter uit Nederland. Dit volgt uit een vrijwillige verslaglegging door de sector. Ik weet dat er mensen zijn die dat niet zullen vertrouwen, maar bewijs van het tegendeel heb ik nog niet gezien. Ondertussen stelt de Europese Commissie dat in 2016 maar 4 procent van alle in Europa gebruikte biomassa geïmporteerd werd. De overgrote meerderheid komt dus van Europese bossen en akkers.
  6. ‘Er gaat 11,4 miljard naar biomassabijstook.’ Hout is duurder dan steenkool en dus wordt het in Nederland gesubsidieerd door de overheid. Grote energiereuzen als RWE krijgen veel geld voor het verstoken van biomassa. Maar het is onjuist om te doen alsof die volledige 11,4 miljard euro naar het verbranden van hout gaat. Hiermee worden talloze biomassa-installaties ondersteund, waaronder bijvoorbeeld mest- en rioolslibvergisters. Daar mag je van alles van vinden, maar in ieder geval stroomt niet deze hele subsidiepot naar houtverbranding.
  7. ‘Biomassa is niet duurzaam.’ Volgens mij valt hier behoorlijk wat op af te dingen, maar in ieder geval moet je dan consequent zijn en een land als Zweden super onduurzaam moeten noemen, want daar komt bijna een kwart van alle energie uit biomassa (Nederland: 4,51 procent).
  8. ‘Bij het produceren en verschepen van houtpellets komt veel CO2 vrij.’ Soms wordt er een punt gemaakt van de CO2-uitstoot die vrijkomt bij het drogen, samenpersen en verschepen van hout. Dit klopt, dit kost allemaal energie. Maar dat wordt gewoon meegenomen bij de berekening van de CO2-uitstoot van biomassa.

Begrijp me niet verkeerd, op zich geloof ik dat de discussie over biomassa zinvol is. Biomassa draagt alleen bij aan een klimaatoplossing als de bossen waar het hout vandaan komt goed worden beheerd. Daar moet scherp op worden gelet en hopelijk draagt deze biomassadiscussie daaraan bij.

Maar ik vrees wel voor een té felle antibiomassahouding. Alle cijfers en voorspellingen wijzen er namelijk op dat de wereldwijde klimaatdoelen niet gehaald worden, en zeker niet zonder negatieve emissies. Daarbij wordt meer CO2 uit de lucht gehaald dan erin wordt gestopt (voor een uitgebreidere uitleg, zie hier). Biomassa lijkt daarbij cruciaal. Het lijkt mij daarom erg onverstandig om nu keihard tegen biomassa te ageren, terwijl biomassa op den duur broodnodig is voor het bereiken van negatieve emissies en het halen van de klimaatdoelen.