Vandaag werd bevestigd wat iedereen met enig verstand van de energietransitie al tijden zag aankomen: Nederland gaat het Urgenda-doel bij lange na niet halen.

Even opfrissen: de rechter stelde in de Klimaatzaak tot tweemaal toe vast dat de Nederlandse CO2-uitstoot in 2020 met minimaal 25 procent moet zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft uitgerekend dat we waarschijnlijk op zo’n 21 procent zullen uitkomen. We komen nog ongeveer 9 miljoen ton bespaarde CO2-uitstoot ’tekort’.

De enige manier om dat te halen is het sluiten van kolencentrales. Al het andere is too little, too late.

Nederland heeft nog vijf kolencentrales staan, waarvan er in elk geval vier zouden moeten sluiten. Drie vdaaran zijn gloednieuw: de centrales van Uniper en Engie in Rotterdam en de centrale van RWE in Groningen.

Weet je, het wordt volgens mij wel eens tijd voor welgemeende excuses aan de bouwers van die kolencentrales. Ze werden namelijk gebouwd op uitdrukkelijk verzoek van het tweede kabinet-Balkenende.

Ook toen al klonk er kritiek van milieuorganisaties en klimaatonderzoekers. Om klimaatverandering binnen de perken te houden, kunnen we nog maar een beperkte hoeveelheid CO2 uitstoten. Dat zogeheten CO2-budget spenderen aan elektriciteitsopwekking door middel van steenkoolverbranding is dan een oerstom idee; juist in deze sector zijn fossielvrije(re) alternatieven voorhanden. Toch kwamen ze er.

Dat ze nu weer moeten sluiten, zou je ondernemersrisico kunnen noemen. RWE, Uniper en Engie bouwden de kolencentrales terwijl ze de realiteit van klimaatverandering kenden (of hadden moeten kennen). Maar dat is niet het hele verhaal. Ook de Nederlandse overheid treft blaam: de kolenboeren kwamen in een gespreid bedje terecht en kregen een decennialange vergunning.

De partijen die toen de komst van de kolencentrales bepleitten, zitten nu wéér in het kabinet (aangevuld met de ChristenUnie). Het wordt tijd dat zij met de eigenaren van de energiecentrales om de tafel gaan zitten, excuses aanbieden voor deze plotselinge koerswijziging en met elkaar een mooie schadeloosstelling afspreken.

En dan moet de stekker eruit.

Zo houden we ons als fatsoenlijke rechtsstaat aan de uitspraak van de rechter en nemen we verantwoordelijkheid voor de beslissingen die we in het verleden hebben genomen. Het wordt tijd te beseffen dat de energietransitie niet zonder pijnlijke beslissingen kan. Dit is er zo eentje. Het wordt tijd voor Nederland to grow a pair.