Protestdemonstraties in Nederland zien er de afgelopen jaren eerlijk gezegd nogal knullig uit. In keurig voorverwarmde reisbussen worden de demonstranten naar Den Haag gereden, waarna ze van de vakbond een kek fluorescerend oranje of paars hesje krijgen en op het Binnenhof of Malieveld spandoeken vasthouden met teksten als: “Oprutte!” of “Doe effe sociaal!” Begin daar de revolutie maar eens mee.
Demonstraties zijn er in alle soorten en maten. Een goede protestactie is mediageniek (je wilt immers gehoord worden), is een afspiegeling van de onderliggende emotie en is het liefst ook enigszins origineel. Hieronder volgt daarom een overzicht van een aantal in het oog springende demonstraties uit het verleden.
Het verspillingsprotest
Deze protestvorm is vooral onder boeren populair. Zo nu en dan vinden zij namelijk dat ze te weinig betaald krijgen voor hun producten. Uit protest dumpen ze hun waar dan op het land of in de sloot. In 2009 reden Nederlandse en Belgische boeren bijvoorbeeld nog ruim 4 miljoen liter melk uit over hun land.
De tegenhanger van deze protestvorm werd een week geleden nog gehouden op de Dam in Amsterdam. Daar werd voor 5000 mensen een lunch bereid van voedsel dat anders zou zijn weggegooid.
Het speelgoedprotest
Wat doe je als je in een land woont waarin protestacties tegen de regering verboden zijn? Dan laat je gewoon je knuffelbeer, je lego- of je playmobilpoppetje met een mini-spandoekje in de kou staan! Uit onvrede onvrede over de verkiezingen van 2011 en 2012 in Rusland grepen inwoners van de Russische stad Barnaoel naar deze protestvorm. Hilarisch zijn de beelden van de politieagente die de poppetjes proces-verbaal opmaakt.
Het zwijgprotest
Dat niet alle demonstraties gepaard hoeven te gaan met leuzen, scheldpartijen en boegeroep, bewijzen studenten aan de University of California in 2011. Nadat een filmpje uitlekt van een agent die een groep geweldloze Occupy’ende studenten een bus pepperspray in het gezicht leegspuit, breekt een storm aan verontwaardiging los. Als de kanselier van de universiteit enkele dagen later een persconferentie geeft over het incident, verzamelen duizenden studenten zich tussen haar auto en het universiteitsgebouw. Als de kanselier naar buiten komt zwijgen ze slechts en staren haar aan. Een echte ‘walk of shame’. Kippenvel.
Bekijk de ‘walk of shame’ hier.
Een speciale ondercategorie bij deze protestvorm is de stille tocht. Hierbij wordt naast woede vaak uiting gegeven aan rouw. De meest beroemde stille tocht is de Witte Mars, op het hoogtepunt van de zaak-Dutroux in 1996. In Brussel kwam hier 300.000 mensen op af.
Het slakkengangprotest
Misschien wel één van de meest publieksonvriendelijke protestacties van allemaal, maar populair onder vrachtwagenchauffeurs. Door in slakkengang over de snel weg te rijden worden lange files gecreëerd waardoor het openbare leven plat komt te liggen. Was jarenlang in Frankrijk erg populair (‘actions escargots’ heten ze daar), maar ook in Nederland wordt deze protestvorm regelmatig ingezet.
Het muisklikprotest
Ook wel bekend als het Twitterprotest. In 2009 braken in Iran heftige demonstraties uit vanwege ongeregeldheden tijdens de presidentsverkiezingen. Veel Twitteraars steunden deze ‘groene revolutie’ door hun profielfoto groen te maken. Wordt gezien als één van de meest gemakzuchtige vormen van protest.
Het eenmansprotest
Voor een geslaagde protestactie heb je niet per se een grote mensenmassa nodig. Sterker nog: voor één van de meest indrukwekkende protestbeelden van de twintigste eeuw komen voort uit een eenmansactie. Tijdens de Chinese studentenprotesten van 1989 besluiten de autoriteiten het leger in te zetten, inclusief een colonne tanks. Een onbekende Chinese man, met twee boodschappentassen in de hand, gaat onbevreesd voor de tanks staan en weet ze zo minutenlang tegen te houden. De beelden die dit oplevert behoren tot de canon der wereldgeschiedenis, de onbekende demonstrant werd in 1998 door Time Magazine opgenomen in de honderd meest invloedrijke personen van de eeuw.
Bekijk de wereldberoemde beelden hier.
Het zelfverbrandingsprotest
Ook een vorm van een eenmansprotest, maar vanwege de heftigheid toch een eigen categorie. De actie weerspiegelt grote machteloosheid en onvrede en de beelden zijn bijzonder heftig en schokkend.
Het meest bekend zijn de zelfverbrandingen van Tibetaanse monniken, die tot deze rigoureuze actie overgaan om te protesteren tegen de Chinese bezetter, maar ook in andere Aziatische landen komen zelfverbrandingen voor. in Tunesië brak een revolutie uit die oversloeg op de gehele Arabische wereld, nadat Mohammed Bouazizi zichzelf in brand zette uit protest tegen de inbeslagneming van zijn handelswaar.
Bekijk de beelden (schokkend!) hier.
Het keten jezelf vast-protest
Is vooral populair in de groene hoek. Milieuactivisten ketenden zich al vast aan bomen, treinrails, elektriciteitscentrales, olietankers en meer. Maar ook tegen sociaal onrecht wordt met ketenen gedemonstreerd. Uit protest tegen de gedwongen deportaties van vreemdelingen ketenden actievoerders zich al vast aan detentiecentra, asielzoekerscentra en aan de bajesboot.
Het bezettingsprotest
Maar de moeder van alle protesten is toch het massale bezettingsprotest. Niets drukt de woede van het volk immers zo sprekend uit als een grote groep mensen op een plein. Dat wil overigens niet zeggen dat de machthebbers ook zullen luisteren. De grootste demonstratie ooit vond plaats op 15 februari 2003 in Rome. Meer dan drie miljoen mensen kwamen hier samen om te protesteren tegen de Amerikaanse invasie in Iraq. In meer dan 600 steden wereldwijd gingen die dag tientallen miljoenen mensen de straat op. Zoals zette George W. Bush en de zijnen hun plannen echter onverminderd voort.
Bekijk hier een terugblik op deze dag van protest.
Dit artikel verscheen eerder op het permablog van De Nieuwe Pers.