Afgelopen week stond in de NRC.Next een samenvattende tekst van Rolf Dobelli’s opiniërende artikel ‘Avoid News. Towards a Healthy News Diet.’ In dit artikel raadt Dobelli aan te stoppen met het lezen van nieuws. ‘Go cold turkey!’ roept hij. Nieuwsconsumptie zou slecht zijn voor lichaam, geest en samenleving omdat het onder meer paniekaanvallen veroorzaakt, een vals gevoel van broederschap schept en de belangrijke vraagstukken des levens onbeantwoord laat. Stop er dus mee, aldus Dobelli.
Het artikel staat echter vol met tegenstrijdigheden, verkeerde aannames, ongefundeerde beweringen en zelfs samenzweringstheoretische argumenten. Met andere woorden: er klopt geen bal van. In dit artikel (van maar liefst twee pagina’s, ik hoop dat u het aankunt) zal ik uiteenzetten wat er zoal niet klopt in Dobelli’s artikel.
In de eerste plaats begint Dobelli met de bewering dat ons brein is ingesteld op kleine samenlevingen van rond de honderd bewoners. Op een holbewonerachtig bestaan. Daarvoor levert hij verder geen bewijs, maar wat belangrijker is, is dat we simpelweg niet meer in die samenleving leven. We leven in een samenleving van zestien miljoen mensen (in Nederland, in andere samenlevingen zelfs meer). Kijk eens tijdens een WK voetbal, Koninginnedag of bij de opkomst bij landelijke verkiezingen en je kan niet anders concluderen dat er een gevoel van ‘gedeeld Nederlanderschap’ bestaat.
Die Nederlandse samenleving wordt deels gestructureerd door een parlementaire democratie. Van alle opties (monarchie, dictatuur, aristocratie, anarchie) is dit naar mijn mening de beste. Voor deze democratie is het nodig dat er een instituut bestaat dat voor ons de politici in de gaten houdt. Immers, macht corrumpeert altijd en we kunnen moeilijk iedere vrijdagmiddag met z’n allen naar Den Haag komen om besluiten te nemen of de besluitnemers te controleren. Dat doet de journalistiek voor ons.
Vervolgens beweert de schrijver dat bij bijvoorbeeld een instorting van een brug de focus bij de berichtgeving te veel ligt bij een autobestuurder die daarbij omkwam, en niet op de constructiefout in de brug. Het is echter helemaal niet aan de journalistiek om de constructiefout te onderzoeken, dat is aan architecten en aannemers. Als zij er vervolgens achter komen dat bij de constructie verwijtbare fouten zijn gemaakt door de bouwer, dan pikt het Openbaar Ministerie dat op, en zorgt dat diegene zich voor zijn fouten moet verantwoorden. Laat het OM dit na, dan zal er zeker een journalist op afgaan en hem vragen waarom er niets gebeurt.
De belangrijkste argumenten van de schrijver komen verder steeds op hetzelfde neer: nieuwsconsumptie levert je persoonlijk niets op, journalisten missen de belangrijke ontwikkelingen in de maatschappij, nieuws verstoort de creativiteit en de intelligentie en journalisten leveren valse verklaringen voor wat er in de maatschappij gebeurt.
Om met de eerste te beginnen: ik vind dit een hyperindividualistisch uitgangspunt: als het mij niets oplevert, is het waardeloos. Ik denk dat nieuws de samenleving als geheel heel veel oplevert, zoals ik al zei maakt het een democratie mogelijk. Dat vind ik belangrijk. Daarnaast zegt hij dat nieuws een vals gevoel van compassie met de medemens oplevert. Dat vind ik nogal negatief. Waarom is de compassie die mensen voelen met honger in Afrika of oorlog in Myanmar vals? Wie is hij om te zeggen dat de recordopbrengst die opgehaald werd na de tsunami in Azië het gevolg was van een vals gevoel van compassie? Ik vind het juist iets moois.
Dan de bewering dat journalisten de belangrijkste maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de komst van het Internet, missen. Wat wil hij van de journalistiek? Toekomstvoorspellingen? Natuurlijk kan de journalist dat niet, daar is hij ook helemaal niet toe opgeleid. Een journalist is er voor om Internet te benoemen zodra het in de samenleving een belangrijke rol speelt, niet daarvoor. Natuurlijk gaat dit soms fout, zoals bij het niet onderkennen van het mislukken van de multiculturele samenleving, maar het antwoord hierop is volgens mij niet het afschaffen, maar juist het verbeteren van de journalistiek.
Dan zegt hij nog dat nieuws de creativiteit verstoort. Dat geloof ik niet. Ik denk dat creativiteit, en daarmee intelligentie, juist gestimuleerd wordt door de interactie tussen verschillende culturen. De journalistiek vormt hierin een belangrijke schakel. Hij zegt letterlijk: ‘I don’t know a single truly creative mind who is a news junkie.’ Ik wel: Arnon Grunberg, Kader Abdollah, Adriaan van Dis, Youp van ’t Hek, Theo Maassen, Joris Luyendijk, Maurino van de Tentempies, Bob Dylan, de makers van Fokke en Sukke, Nas, Manu.
Tenslotte zijn bewering dat de journalistiek valse verklaringen levert voor bepaalde ontwikkelingen. Ik denk dat dit slechts ten dele waar is: de verklaringen die voor bijvoorbeeld een economische crisis gegeven worden zijn natuurlijk altijd maar een deel van de complete waarheid. Immers: een journalist moet keuzes maken, anders past het niet in de krant. Wel probeert hij daarbij de belangrijkste oorzaken te identificeren. Net als historici overigens, die zo tot de zeven belangrijkste oorzaken van de Franse Revolutie komen. Natuurlijk mag je vraagtekens zetten bij dit soort keuzes, graag zelfs, een kritische blik is nooit weg, maar ik geloof wel in de integriteit van de journalist bij het maken van zijn keuze.
Dit waren overigens nog de meest houtsnijdende argumenten van de schrijver. Veel van de rest was, naar mijn bescheiden mening, bullcrap. Ik bedoel; een zin als ‘My estimate: fewer than 10% of the news stories are original. Less than 1% are truly investigative.’ Of: ‘The fact is, consuming news does not make us more connected to each other.’ Hiervoor wordt totaal geen argumentatie geleverd. We mogen de schrijver op zijn blauwe ogen geloven. Een andere keer bedient hij zich van een typisch geval van een complottheoretisch argument: ‘Corporations, interest groups and other organizations would not expend such huge sums on PR if it didn’t work.’ Oftewel: ‘Waarom zou er anders zoveel geld worden uitgegeven? Als jij het niet weet, heb ik gelijk.’
Kortom, ik ben het niet bepaald eens met de stelling die de schrijver in dit artikel poneert. Ik denk dat zijn mening wordt ingeven door ontevredenheid, hyperindividualisme en een zeer beperkte opvatting van begrippen als samenleving, creativiteit en intelligentie. Dat mag natuurlijk, maar het is een visie op de samenleving en het leven die ik niet deel, en ook niet wil delen.
Één belangrijk punt wordt overigens in dit artikel wel aangestipt. De journalistiek is namelijk niet dé waarheid. Dat pretendeert het ook helemaal niet te zijn, maar zo wordt het door te veel mensen denk ik wel opgevat. Journalistieke producten helpen denk ik de wereld beter te begrijpen. Net als kunst, wetenschap, religie en filosofie. Journalistiek moet als aanvulling op dit alles worden gezien, niet als vervanging. Maar dat is een heel andere discussie.
Net stuk, interessant thema!
Denk dat het vooral belangrijk is om te het begrip samenleving verder te definiëren en te onderzoeken welke behoeften er leven. De vraag blijft nog steeds hoe om te gaan met een informatie intensieve wereld waarbij we met z’n allen net pas beseffen dat alles en iedereen op elk moment met elkaar verbonden is. Hoe zouden we daar volgens jou dan wel beter mee om kunnen gaan?
Zelf denk ik dat kwalitatieve verbindingen in je naaste omgeving prioriteit verdienen en dat dat nog wel eens uit het oog verloren wordt. Sociale media en journalistiek moeten je volgens mij ondersteunen bij het vormen van jouw wereldbeeld en de ontdekkingsreis naar dat wat jij belangrijk vind. Maar ze zijn uiteindelijk geen einddoel.
Dosering is vervolgens denk ik wel belangrijk als je praat over actief aan de slag gaan met wat je dan belangrijk vindt. Ieder heeft zo z’n (nieuws)capaciteit EN doelen. Daar hoort volgens mij verschillende mate van nieuwsconsumptie bij.
Ook denk ik dat je overconsumptie en ‘nieuwsverslaving’ niet moet onderschatten. Er zijn genoeg cynische ‘F5-ers’ / coffeeshopdiplomaten die het nieuws op de voet volgen maar volgens mij verre van een vervullend leven leiden. De Kader Abdollahs en Theo Maassens zijn niet voor niets zeldzaam. Grunberg vind ik overigens vaak dusdanig grof, sarcastisch en overmatig abstraheren dat ik het vermoeden heb dat vervlakking ook hem parten speelt.
Een interessante vraag lijkt me: hoe ontstaat oprechte interesse? En hoe hou je die zo?
Een nieuws dieet is volgens mij wat ongelukkig gekozen maar wat meer balans of een nieuwsversnellingkje terug zou volgens mij veel mensen goed doen.
Helemaal mee eens Huupie, ik denk zeker ook dat mensen hun mening te veel laten leiden door de berichten die ze uit de media tot zich krijgen ipv de wereld om hen heen. Als je de cijfers mag geloven zijn we nog nooit zo rijk, gezond en zelfs gelukkig geweest als nu, maar toch is er een grote ontevredenheid in de samenleving. Kijk naar Wilders.
Laatst maakte Grunberg, die ik overigens helemaal niet grof, sarcastisch en overmatig abstraheren vind, de opmerking dat de opkomst van WIlders te maken heeft met een structurele weeffout in de maatschappij. Ik denk dat de manier waarop nieuws geproduceerd en geconsumeerd wordt deel uitmaakt van die structurele weeffout. En ik denk dat de oplossing van de ontevredenheid in de samenleving daar gevonden kan worden. Mijn gevoel zegt me dat de social media-omgeving de sleutel vormt tot die oplossing. Dáár gebeurt nu iets, daar is verandering mogelijk.
Hoe precies, dat weet ik nog niet, maar dat is wel waar ik me tijdens mijn master op wil focussen. De oplossing van Dobelli daarentegen vind ik echt waardeloos, maar dat bleek wel uit mijn stuk al denk ik.
Tof dat je gereageerd hebt trouwens. Bowks
Ik ga niet op je hele stuk reageren… Dat doen we wel een keer real-life, onder het genot van een biertje…
Maar het is wetenschappelijk bewezen dat de hoeveelheid informatie die de hedendaagse mens tegenwoordig te verduren heeft, een negatieve invloed heeft op het menselijk brein. Deze kleine (veelal negatieve) info heeft op 2 manieren invloed.
1. Het tot je nemen van veel informatie veroorzaakt (onbewust) stress, aangezien deze informatie (het nieuws) vaak gebaseerd is op negatieve gebeurtenissen veroorzaakt het nog meer stress. Deze informatie wordt in het brein opgeslagen en komt op momenten wanneer het brein in rust is (on)bewust naar boven. Waardoor meer cortisol (stresshormoon) aangemaakt wordt en zoals de meesten van ons wel weten is stress slecht voor de lichamelijke gezondheid: het imuunsysteem verzwakt enz.* en er zijn zelf onderzoeken dat een stressed mind ervoor zorgt dat de hersenschors verkleint.
Dit is natuurlijk niet de schuld van nieuws alleen, maar van het steeds sneller worden van de gehele maatschappij, werdruk enz, maar nieuws is daar zeker ook een onderdeel van. Men kan de hersenen trainen om deze stress te verminderen, maar zo ver is de maatschappij nog niet om dat met overtuiging aan te pakken.
Ik ben het ermee eens dat het nieuws ook vele nuttige aspecten bevat. Maar het nieuws zoals het nu wordt gegeven, is vaak te negatief naar mijn mening, vaak niet juist onderbouwd en slechts een mening en er wordt te veel waarde aan gehecht in de hedendaagse samenleving. Een goed voorbeeld is dat er elk jaar een maand lang, 100 verschillende documentaires zijn van 9-11, terwijl daar 2973 doden zijn gevallen. Maar over de 100.000 doden in Irak, hoor je niks…
2. Angst zorgt voor een negatieve invloed op de maatschappij, zoals de film Bowling for Colombine aangeeft, en zorgt voor meer geweld. Waardoor het cirkeltje weer rond is.
Negatieve gedachten en informatie versterken negatieve emoties. Niet iedereen heeft daar last van, maar als men een stressgevoelige persoonlijkheid heeft (wat de meeste mensen hebben) wel. Als men niet leert deze negatieve invloeden te filteren, draagt men deze ook weer uit.
Een klein voorbeeld: Als je op straat een glimlach of compliment krijgt van iemand, maakt dat je vrolijk. Als iemand je afgesnauwd op straat, blijft dat ook in je systeem hangen, bewust, maar nog groter onbewust. Dit versterkt de algehele gemoedstoestand waarin je verkeert en deze draag jij ook weer uit naar anderen. Hele simpele vorm van groepsdynamica.
En dat nieuws zorgt voor een vermindering van de creativiteit en intelligentie, klopt wel: Kijk maar naar mensen met een tom tom en mensen zonder tom tom… Qua creativiteit. En intelligentie ook: nieuwsjunkies bespreken veelal alle intellectuele onderwerpen, die geen invloed hebben op de intelligentie van een persoon…
Dat wil niet zeggen dat het nieuws geen bijdrage heeft op de ontwikkelingen van intelligentie, maar het kan in bepaalde gevallen wel stagnerend of demotiverend werken.
Bronnen: http://beta.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1015195-het-geheime-leven-ons-brein-default-brain
Test je persoonlijkheidstype: http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/8121-persoonlijkheid-en-stress.html
* Kort durende stress kan de prestaties en motivatie bevorderen, echter is de intensiteit en de duur van de stress die men ervaart van meer invloed op een persoon dan de bron. Bij langdurige stress (dus ook langdurige positieve stress) kan het verdedigingsmechanisme zich tegen ons eigen lichaam keren en een bedreiging vormen voor onze gezondheid. Deze destructieve vorm van stress wordt ook wel distress genoemd. Distress kan zorgen voor een hoge bloeddruk, een hersenbloeding, hartkwalen, astma, maagzweer, maagproblemen, complicaties bij zwangerschappen en zelfs botbreuken,
psychische verwarring, chronische angst, burn-out of depressie en het immuunsysteem verzwakt.
Bron: Zimbardo, P. G. Weber, A. L., & Johnson, R. L. (2005). Psychologie een inleiding. (Stress:(Blz 379). (4e druk) Amsterdam: Pearson Education Benelux.
Voor meer informatie en bronnen weet je me te vinden. Mijn afstudeeronderzoek gaat over stress, burn out en ook een beetje over neurologie en het reduceren van stress.
Ik denk ook dat social media daar een positieve bijdrage aan kan leveren. Maar ook nog niet op welke manier. Maar je kan wel mensen volgen waardoor jij beïnvloed wilt worden. Facebook is eigenlijk een soort krant, maar dan van de mensen die jij uitzoekt en waarvan jij info wilt…
Helemaal mee eens Huub!
Hee Wen!
leuk dat jij ook reageert! Even een korte reactie hoor, moet ook een master halen.
1) Een hardnekkig misverstand is dat nieuws alleen maar negatieve berichten bevat. Ik denk dat stress dan ook misschien meer veroorzaakt door de almaar toenemende veelheid aan informatie, dan door de toon van die informatie.
2) Één van de belangrijkste taken van de journalist is het controleren van de macht. Daar hoort een kritische blik bij. Daardoor signaleert een journalist wat er fout is en wat beter kan. Ik denk dat er een probleem optreed als mensen denken dat wat de journalist opschrijft de complete waarheid is, als zij denken dat dát het volledige wereldbeeld gaat bepalen. Dan krijg je denk ik automatisch een wantrouwende houding t.o.v. de macht, de buurt, etc. En wordt je ontevreden en ga je Wilders stemmen. De uitdaging ligt erin mensen hun huizen uit en de buurt in te krijgen en de krant (weer) een onderdeel van hun wereldbeeld te laten zijn, en niet hun hele wereldbeeld. Hoe? Lastig; maar ergens daar ligt wel een kans…
Haha, same here…
Dus nog even een snelle reactie:
Want ik zie op het nieuws en in de krant toch een overschot aan nieuws met een negatieve swung. Positieve berichten zie je eigenlijk alleen maar bij sbs6. En met negatief, bedoel ik ook de problemen, rampen en drama’s in de wereld. Niet het leuke nieuws, waarom niet? Omdat zwaar, dramatisch en problemen nu eenmaal de hoofdtoon voeren in de maatschappij. Negatief nieuws gaat immers meer en sneller rond dan positief nieuws. Zonde, maar een state of mind van de hedendaagse samenleving. We schoppen liever ergens tegen aan dan dat we een hand uit reiken. Gelukkig lijkt daar iets van verandering in te komen. En één van die uitkomsten is dat mensen als Dobelli hier iets mee doen. Wat maakt niet uit, maar hij geeft toch een reden om erover te discussiëren. Je hebt altijd extremisten die ergens in geloven. Het belangrijkste is niet om die te volgen, maar soms wel om naar ze te luisteren.
En punt 2, ook interessant. Maar je ziet dat mensen als die van Wikileaks, ook macht controleren… Maar die worden vervolgens hard aangepakt… Hoezo vrijheid van meningsuiting…? Hoezo democratie?
En om het dan nog verder door te trekken: heb je je al eens verdiept in het ‘celebirty worship syndrome’? Waar ongeveer 1 op de 3 amerikanen aan lijdt?
Het houdt in dat britney spears en christina aguillera meer invloed hebben dan de hedendaagse politiek, de kerk enz.
Wat voor een meisje/ jongen in de pubertijd een complete verstoring is van hun kijk op de wereld en hun kijk op de realiteit.
En daar is de telegraaf dan weer blij mee, met hun shownieuws… Hoezo verstoring van macht/ wereldbeeld?
Nieuws wordt nog steeds gezien als een belangrijke informatiebron en heeft veel meer invloed op de gedachtenstroom van mensen dan dat zij zelf denken.
Vraag maar eens aan 10 mensen of zij vinden dat ze beïnvloed worden door media, iedereen zegt nee. Maar in weze is dat niet waar. Iedereen wordt beïnvloed, op wat voor manier dan ook. Een zijtak, maar wel een mooie, ken je het Milgram experiment? Als je het aan iemand vraagt, zegt iedereen dat zij dat niet zouden doen, toch doet meer dan 80% het wel….
http://www.youtube.com/watch?v=BcvSNg0HZwk
en
http://www.youtube.com/watch?v=IzTuz0mNlwU&feature=related
en
http://www.youtube.com/watch?v=CmFCoo-cU3Y&feature=related
Dat laatste gaat een beetje ver misschien, maar heeft ermee te maken met gedrag en verwachtingen. Mensen zeggen vaak dat ze iets wel of niet doen, maar doen vaak wat anders.
http://www.mediaonderzoek.nl/357/media-hebben-grote-invloed-op-kinderen-en-jongeren/