Vorige week beschreef ik in deze nieuwsbrief hoe Nederland volgens mij zou moeten omgaan met het Urgenda-vonnis. Kort gezegd: steenkoolcentrales uitzetten en samen met de eigenaren op de financiële blaren zitten.

Een dag later kwamen de Duitsers met hun plan voor een Kohleausstieg. Daarover is lang overleg gevoerd en er werd dan ook reikhalzend naar het rapport uitgekeken. Het is nog geen wet, maar het lijkt me onwaarschijnlijk dat de politiek nog grote wijzigingen zal aanbrengen.

De Duitsers komen met een plan dat er niet om liegt. Alle kolencentrales (bruinkool én steenkool) zullen vanaf 2038 gesloten zijn – en misschien zelfs al drie jaar eerder. Als eerste stap zal in 2022 een aantal centrales worden afgesloten met een vermogen van in totaal 12,7 Gigawatt. Dat is ruim het dubbele van het vermogen van alle Nederlandse steenkoolcentrales samen.

Met de Kohleausstieg is een enorm bedrag gemoeid: ruim 40 miljard euro. Daarmee worden energiebedrijven gecompenseerd die hun centrales vervroegd moeten sluiten, terwijl tegelijk flink wordt geïnvesteerd in de Oost-Duitse regio’s die nu nog afhankelijk zijn van de kolenindustrie.

Dit advies betekent (opnieuw) een enorme energietransitie in Duitsland, waarvan de gevolgen ook in Nederland zullen worden gevoeld. Zo zullen de havens van Rotterdam en Amsterdam, respectievelijk de grootste en een-na-grootste steenkoolhaven van Europa, door het besluit geraakt worden. Van de kolen die in Rotterdam worden overgeslagen, gaat nu zo’n 80 procent richting Duitsland. Het Duitse kolenafscheid zal deze handelsvolumes dus verder doen slinken. Ondertussen heeft Rotterdam net het huurcontract met Europa’s grootste steenkolenboer EMO verlengd.

Daarnaast wordt in het debat over een mogelijke Nederlandse CO2-heffing constant geroepen dat gloednieuwe Nederlandse centrales dan zullen uitgaan, waarna vervuilende Duitse centrales worden aangezet.

Het bewijs daarvoor zou geleverd worden door een rapport van Frontier Economics. Ik heb dat rapport gelezen en eerder schreef ik al dat daarop behoorlijk wat aan te merken valt. Zo is één van hun aannames dat Duitsland nog fors gaat investeren in zijn huidige kolencentrales. Normaal gesproken hebben steenkool- en bruinkoolcentrales een technische houdbaarheid van 40-45 jaar, maar Frontier Economics gaat er in zijn studie vanuit dat dit na een uitgebreide onderhoudsbeurt verlengd zal worden tot 55 (steenkool) en 60 jaar (bruinkool). Nergens houden de onderzoekers rekening met de versnelde Kohleausstieg waarvan nu sprake is.

Of een Nederlandse CO2-heffing daarmee meteen een goed idee is wil ik niet zeggen. Maar laten we er in ieder geval blij mee zijn dat als we in Nederland tot een extra CO2-heffing besluiten, de weglekeffecten een stuk beperkter zullen zijn dan tot dusver werd aangenomen.

En dat lijkt me hoe dan ook goed nieuws.